Co trzeba wiedzieć o ćwiczeniach somatycznych?

Czym są ćwiczenia somatyczne?
Zalety ćwiczeń somatycznych
Kontrola stresu
Rozciąganie ciała bez rozciągania
Czy rozciąganie ciała ma sens?
Napięcie mięśniowe - jak je wyłączyć?
Czy ciało faktycznie się starzeje?
Jak prawidłowo ćwiczyć?

Ćwiczenia somatyczne/świadomość ciała to przywracanie równowagi wewnętrznej. Ruchy nie są wykonywane mechanicznie, aż do uzyskania perfekcji. Tu nie można ćwiczyć „dobrze” albo „źle” – można tylko ćwiczyć dla siebie mając na względzie własne ograniczenia, ale też rosnące możliwości, wsłuchując się w swoje ciało, które jest naszym wewnętrznym mistrzem. Każdy wykonany ruch jest doświadczeniem zmian w sobie, bardziej bądź mniej uświadomionych lub wcale niezauważonych.

 

 

 

 

 

Każdy ruch wywołuje reakcje łańcuchową, czego możemy nie być świadomi; każdy taki ruch, niezależnie od nas, przywraca równowagę w ciele. Ruchy te docierają bezpośrednio do systemu nerwowego, odnotowującego te nowe odczucia – choć tak naprawdę to, co zdaje się być nowe, istnieje już w pamięci. Odzwierciedla bowiem naszą wrodzoną równowagę, zatraconą z powodu napięć i przykurczy powstających pod wpływem sytuacji zewnętrznych. Poprzez różnorodność ruchów pogłębia się zakres i inteligencja ciała. Odnajdujemy zagubiony komfort. Zaczynamy dostrzegać i rozumieć zmiany, a także uświadamiać sobie, że ta równowaga jest w nas samych. Stwierdzenie zarazem trudne, niezwykle poruszające i nieprawdopodobnie uspokajające. Nagle wszystko staje się możliwe, włącznie z mówieniem „tak” i z dobrym samopoczuciem.

Aby zmienić punkt wyjściowy wymagane jest dużo więcej niż rozciąganie czy masaż. To wymaga procesu nauki, który wpływa na umysł, kontrolujący układ mięśniowy. Taki proces uczenia odnosi się do edukacji somatycznej. Obejmuje ona świadomość napięć mięśniowych i możliwość kontrolowania ich; umysł budzi się i funkcjonujemy jakby w nowo narodzonym ciele – new body 🙂

Podczas swoich wielu podroży miałam możliwość przebywania i pobierania nauk od wielu mistrzów i nauczycieli. Spotykałam ludzi, którzy zachwycali swoja mądrością, pięknem i spokojem. Często byli to aktywni długowieczni tryskający pogodą ducha, harmonią i siłą. Obdarowali mnie swoimi naukami, opowieściami oraz czasem jaki mogłam z nimi spędzić.

Pod hasłem świadomość ciała kryją się delikatne a zarazem głęboko efektywne ćwiczenia i techniki relaksacyjne dające doświadczenie zmian i fizycznego komfortu poprzez poprawę naszej postawy i ruchu.

Zalety ćwiczeń somatycznych:

  • poprawiają fizyczny wygląd,
  • definitywnie redukują nasze problemy zdrowotne,
  • zalecane przy wszelkich problemach z:
    • kręgosłupem,
    • chronicznym bólem stawów,
    • bezsennością,
  • redukują sztywność stawów,
  • zmniejszają dyskomfort i ból pleców oraz szyi,
  • pomagają uwolnić się od migren,
  • zbawienne przy problemach z jelitami i z trawieniem.

Nasza postawa, sposób w jaki stoimy , chodzimy, siedzimy i leżymy jest w dużej części spowodowany chronicznymi napięciami mięśni: te napięcia które utrzymują nasze ciało w pewnej określonej postawie, dają nam również określoną formę słabości i dyskomfortu.

Możemy zaobserwować napięcia i chroniczne niedomagania, które przynoszą nam codziennie cierpienia. Odczuwając ból czy dyskomfort nasza kreatywność jest często nieoptymalna, nasza energia zmniejszona, a my nie mamy prawie wcale kontroli nad tymi bezwarunkowymi czasami od dzieciństwa utrzymującymi się przykurczami.

Praktykując świadomość ciała rozluźniamy napięte mięśnie poprzez delikatne ćwiczenia i relaksacje. Często nawet mikro ruchy pomagają nam wykonywać czynności w bardziej inteligentny sposób, pomagają zrelaksować i kontrolować mięśnie oraz poprawić zasięg i płynność naszych ruchów.

Podnoszenie świadomości powoduje znalezienie równowagi i harmonii w życiu, co pomaga być z dala od nieuporządkowania oraz uwalnia większą ilość energii do kreatywnej pracy lub innej aktywności.

Relaks to najważniejsze i najtrudniejsze ćwiczenie, niestety mało znane ludziom Zachodu, a na pewno najmniej przez nich praktykowane. Nie chodzi tutaj wcale o relaks wywoływany sztucznie przez nałogi naszej cywilizacji: jedzenie, papierosy, alkohol, TV, itp. Chodzi o rozluźnienie mięśni i uspokojenie umysłu.

Praktykowanie tych ćwiczeń może wzbogacić i wzmocnić twoją świadomość, dając Ci nowe narzędzie do integracji umysłu i ciała.

Jeżeli praktykujesz je, to wiesz z doświadczenia, że czynią Cię ona silniejszym, bardziej giętkim, zdrowszym, i bardziej świadomym. Ćwiczenia somatyczna mogą pomóc rozwinąć nawet wspanialszą świadomość specyficznych partii twojego ciała, znaleźć ukojenie od bólu i zrozumieć pełniej jak twoje ciało funkcjonuje.

Kiedykolwiek jesteśmy zbyt sztywni pracując zbyt długo w niewygodnej pozycji, (w jakiej pozostajemy podczas pracy) lub gdy siedząc przed komputerem nie zmieniamy jej przez długi czas, wtedy właśnie jest coś, co możemy zrobić, aby odzyskać swój komfort fizyczny i giętkość: ćwiczenia somatyczne.

Ruchy te dają nam możliwość zrelaksowania spiętych mięśni, które w przeciwnym razie nie odprężają się. Po paru minutach ćwiczeń wstajemy świeżsi i często nie dowierzamy jak pozytywnie wpływają one na nasze lepsze samopoczucie. Czasami zauważamy, że czujemy się odprężeni, wydłużeni, w lepszym kontakcie ze swoim pionem; innym razem, po prostu czujemy się luźniejsi i możemy poruszać się dużo szybciej z mniejszym wysiłkiem niż przed ćwiczeniami.

Kluczem do rozluźnienia napięcia mięśniowego są ruchy, które angażują właściwe mięśnie i poprzez wystarczająco wolne ich poruszanie, co pozwala je odnaleźć i odczuć. Innym kluczem jest dochodzenie do kompletnego odpoczynku pomiędzy każdym powtórzeniem ćwiczenia. Ćwiczenia te przypominają nam jak odczuwamy używane mięśnie podczas wykonywania napięcia, a następnie podczas relaksu, kiedy są w spoczynku. Pomagają one przełamać nawyki napięciowe i w tym samym czasie poprawiają kontrole nad mięśniami; To właśnie, dlatego poruszamy się szybciej i łatwiej po całej sesji ćwiczeń.

Jest to świetna metoda na przebudzenie kontroli umysłu nad ruchami, giętkością i zdrowiem.

Wszyscy jesteśmy zobowiązani do odnawiania całościowego ludzkiego potencjału w kontekście zdrowego otoczenia. Aby ułatwić ten proces angażowane są następujące edukacyjne aktywności: publikowanie magazynu Somatics, rozpowszechnianie książek kaset video i audio (obecnie tylko w j. angielskim w USA), warsztatów, treningów, oraz pracowanie z indywidualnym klientem. W przeciwieństwie do tradycyjnych ćwiczeń wysiłkowych stosuje się tu zasadę: mniejszy wysiłek daje większy efekt. Każdy ruch wykonywany jest jakby był ćwiczony po raz pierwszy, bez rutyny i mechanicznych powtórzeń. Nacisk kładziony jest na to, aby zostać swoim nauczycielem ćwiczeń somatycznych, który dba o własne ciało. To niezawodny sposób, aby przywrócić giętkość ciału i odzyskać komfort fizyczny zaburzony sztywnością mięśni, zbyt długą praca lub siedzeniem w jednej pozycji np. przed komputerem. System mięśniowy jest kontrolowany przez system nerwowy. Mięśnie nie maja kontroli same nad sobą. Oczywista konkluzja, która się nasuwa brzmi:ludzie napinają mięśnie, ponieważ ich system nerwowy stymuluje je do skurczu…

Zamiast rozciągać, celowo kurczymy napięte mięśnie lub grupy mięśniowe w skoordynowany wzorzec ruchu. Zwróćmy uwagę na dokładnie odwrotne miejsce niż to, które używamy, kiedy rozciągamy się; w okolicy, którą kurczymy, a nie w obszar, który wyczuwamy jako rozciągany.

Idealnie skoordynowany wzorzec ruchowy angażuje wszystkie mięśnie zaabsorbowane w schemat skurczu, który chcemy uwolnić. Akcja odczuwana jest jako silny sygnał przesyłany do umysłu. Sygnał, który przebudza, odświeża, odpowiadając nerwowemu patentowi w naszym umyśle. Przez zrozumienie skurczu w powolnym ruchu przebudzamy lub poprawiamy kontrolę nad mięśniami. Powolny ruch daje nerwowym impulsom czas na dotarcie do końca, aż od umysłu, pozwalając na jaśniejszy i bardziej kompletny obraz ciała.

Powolny ruch jest kluczem do somatycznych ćwiczeń i do jakichkolwiek innych procesów nauki gdzie detale robią różnice.

Skumulowana poprawa giętkości.

Znaczące rezultaty przychodzą relatywnie szybko kiedy systematycznie praktykujemy ćwiczenia somatyczne, a co najważniejsze poprawa staje się naszą drugą naturą i nie wymaga specjalnej uwagi w codziennym życiu.

W tym punkcie, aby uniknąć zakumulowanego napięcia wynikającego z reakcji na stres, jaki przynosi codzienne życie lub od uzależnienia się od napięcia spowodowanego naszą aktywnością, możemy dołączyć parę minut somatycznych ćwiczeń jako część codziennego rozkładu dnia. Kontynuując je produkujemy skumulowaną poprawę w mięśniach, która kontroluje i zmniejsza prawdopodobieństwo kontuzji. Wraz z rozwijającym się rozluźnieniem przypuszczalnie będziemy woleli ćwiczenia somatyczne niż rozciąganie

Warto nauczyć się samokontroli, która nie ma miejsca, kiedy ktoś inny nas rozciąga lub nawet, kiedy my rozciągamy się sami. Zmiany, które są rezultatem rozciągania generalnie są nieprzewidywalne i niestabilne, co jest bardzo widoczne podczas częstych kontuzji sportowców.

Po rozciąganiu ludzie mają tendencję powracania do poziomu napięcia ich nawykowych doświadczeń. Atleci i tancerze próbują naciągać ścięgna, aby uniknąć kontuzji. Próbują jest właściwym słowem, ponieważ rozciąganie powoduje tylko ograniczony i czasowy efekt, co jest jednym z powodów, dlaczego tak wielu atletów i tancerzy cierpią z powodu naciągniętych mięśni dwugłowych uda i problemów kolan.

Oczywiście, cokolwiek wynagradza rozciąganie, to ma również znaczący limit. Należałoby nawet zauważyć, że rozciąganie ma właściwie cofające konsekwencje.

Każdy kto miał kiedykolwiek naciągany przez drugą osobę mięsień dwugłowy wie jak bolesne może być to przeżycie, często określane jako gehenna. W dodatku, naciąganie mięśnia dwugłowego zakłóca naturalną koordynację z innymi mięśniami, co jest powodem, dlaczego nogi trzęsą się po rozciąganiu. To samo jest prawdą dla każdego innego mięśnia. Ponadto napięcie mięśniowe jest utrzymywane jako nawyk, przez który my utrzymujemy nasze zmysły w „normalnym” napięciu i odruchowe postawy; wysiłkowe rozciąganie prowokuje nawet mocniejsze samoistne utrwalanie się odruchów. Podwyższone napięcie mięśniowe powoduje, że powtarzanie rozciągania jest konieczne. Jeśli ktoś rozciąga się poprzez wystawianie jednej grupy mięśniowej przeciw drugiej (jest to często praktykowane), napięcie obydwu grup mięśniowych może się zwiększyć i odpowiedzią będzie skurcz.

Na szczęście, mamy bardziej efektywny sposób dawania sobie rady z napięciami mięśniowymi niż rozciąganie. Jest nim nierozciągające rozciąganie, czyli rozciąganie bez rozciągania :). Określenie to brzmi paradoksalnie i wydaje się, że nic w ten sposób nie jest osiągane w kierunku giętkości mięśni. Okazuje się jednak, że poprzez tę metodę osiągamy większy rezultat niż przez rozciąganie. Dostaniesz instrukcje do tej techniki, do wypróbowania siebie samego i swojego ciała na zajęciach.

Aby zrozumieć jak to działa trzeba najpierw zacząć od rozpoznania, że mięśnie, które potrzebują rozciągania zazwyczaj utrzymują napięcie. Dlatego to właśnie one aktywnie kurczą się. Osoba utrzymuje je w napięciu poprzez nieuświadomiony nawyk.

Wystarczy jedynie spróbować siłą woli zrelaksować nawykowe napięcia, aby z zaskoczeniem rozpoznać, że nasze zdolności do zrobienia tego są ograniczone. Nie możemy zrelaksować pewnych punktów, nawet ze specjalnym oddychaniem, wizualizacją, czy innymi technikami.

W pewnym momencie możemy nawet przypuszczać, że te mięśnie są kompletnie zrelaksowane i potrzebują już tylko rozciągnięcia. Możemy nie uprzytomnić sobie, że przykurczamy je automatycznie do postawy nawykowej przechowywanej w systemie centralnym układu nerwowego. Jakiekolwiek próby, aby je rozciągnąć pobudzą tylko impulsy powtórnego skurczu, utrzymujące wrażenie tego, co jest znajome. Silne naciąganie jest mniej produktywne, ponieważ pobudza rozciągające odruchy, kurcząc mięśnie nawet mocniej. Z tego właśnie powodu mięsień dwugłowy (i inne mięśnie) tak szybko usztywniają się ponownie po rozciąganiu, czy masażu. Lepszy rezultat możemy osiągnąć, poprzez zmianę tego, czym jest odczucie relaksu dla danej osoby. Jest to zmiana od ciągłego napięcia do rozluźnienia, zachodząca w centralnym punkcie napiętych mięśni.

Chroniczne napięcie mięśniowe spala energię. Skurcze i napięcia mięśniowe kosztują nas dużo energii, podczas relaksu jej nie potrzebujemy. Okazuje się, że mięśnie dobrowolnie się nie relaksują, a jednak bezwiednie się napinają. Ujędrnienie czyli napięcie mięśni jest zerowe przy relaksie.

Przy:

  • 10% napięciu mięśni mamy zmęczone mięśnie,
  • 20% napięciu  odczuwamy zmęczenie i bóle mięśniowe,
  • 40% napięciu? występuje ciągłe zmęczenie i bóle wywołujące chroniczny ból.

Mięśnie utrzymywane w długim napięciu robią się słabe, ponieważ nie mogą się luźno poruszać; są zmęczone z przepracowania wywołanego długotrwałym napięciem.

Zachowują się one jak ciągle pracujący motor, spalający dużo energii, a my nie potrafimy go wyłączyć. Wytwarza się kwas mlekowy, który nie wydalony z organizmu powoduje ból.

Wytwarza się kwas mlekowy, który nie wydalony z organizmu powoduje ból.

Mamy ok. 800 mięśni, ale mimo tak wielkiej ich liczby mięśniowa reakcja na stres może być przezwyciężona! Warto to zrobić, aby czuć się młodo bez względu na wiek. W praktyce oznacza to radowanie się jednością mięśniową, zarówno kiedy jest ona niska w skurczu, co powoduje wydalanie energii, jak również podczas jej rozprzestrzeniania się kiedy jest bardzo wysoka w komforcie i kontroli.

Podstawowe somatyczne zadanie jest to posiadanie lepszej kontroli nad sobą oraz uczenie się płynięcia ze stresem i traumą życia jak korek pływający na powierzchni wody; bez względu na to czy jest spokojna czy wzburzona on zawsze unosi się na jej powierzchni.

Pamiętajmy, że tylko my widzimy swoje ciało od wewnątrz. Inni widzą nasze ciało tylko jako trzecią osobę, a nie pierwszą. To nie jest kompletne spojrzenie na człowieka. Konieczne jest spojrzenie samoświadome, czujące, poruszające, samoodpowiedzialne; takie spojrzenie daje samoodczuwanie ciała od wewnątrz, a idąc dalej samopoznanie,…….. samouzdrawianie

Ćwiczenia somatyczne pozwalają przyjąć kontrole nad mięśniami. Podczas ćwiczeń kładzie się nacisk na napięcia mięśniowe, a potem następuje rozluźnienie. Po każdym wykonanym w zwolnionym tempie ćwiczeniu jest minuta relaksu, aby wykreować zatrzymanie, spokój (prathana tłumacząc z sanskrytu: uspokojenie zmysłów, pogłębienie samoświadomości i integracji, medytacji).

Starzenie określane jest jako proces degeneracji. Obecnie możemy żyć dłużej, ale wcale nie lepiej.

Jeśli moglibyśmy znaleźć odpowiedź na pytanie, dlaczego w średnim wieku nasz organizm przeżywa kryzys łatwiej moglibyśmy temu zapobiec. Rozpocząć profilaktykę. Hans Selye rozpoznał, że fizjologiczne choroby mogą powstawać z psychologicznych powodów, głównie wywołanych przez stres. Wszystko, czego doświadczamy w życiu jest w konsekwencji cielesnym doświadczeniem. Często uczymy się żyć z bólem i z urazami nie wierząc w możliwość zmiany tego stanu.

Wiemy jednak, że niektórych omija proces starzenia. Mamy wiele przykładów aktywnych długowiecznych, np. Sofokles pisał swoje dzieła jeszcze w wieku 90 lat. Nie ma powodu, aby nasze ciało cierpiało, może ono jedynie zakończyć swoje życie bez względu na wiek, ponieważ śmierć jest naturalnym elementem życia.

Nawykowy stan niepamięci/zapominana (SMA sensory-motor-amnesia) jest to utrata pamięci jak niektóre mięśnie i grupy mięśniowe są odczuwane i jak je kontrolować. Ponieważ zjawisko to występuje w centralnym układzie nerwowym, nie jesteśmy go świadomi. Obraz nas samych, tego, co możemy doświadczyć i co możemy zrobić jest głęboko niszczony przez nawykowy stan zapomnienia. Ale on nie ma nic wspólnego ze starością. Może pojawić się kiedykolwiek, nawet w dzieciństwie. Występuje głównie u dzieci, które wzrastają w rodzinach dysfunkcyjnych czy w strachu takim jak wojna lub agresja. Permanentnie podniesione ramiona, zapadnięta klatka piersiowa, zanadto wygięta szyja spowodowane chronicznie przykurczonymi mięśniami to również główne objawy traumatycznych wypadków oraz poważnych operacji przebytych w młodym wieku.

Należy zauważyć, że nawykowy stan zapomnienia:

  1. może rozpocząć się w każdym wieku, ale jest wyczuwalny i zauważalny przeważnie po 30-40 roku życia,
  2. jest połączony z systemem nerwowym,
  3. może być także oduczony, ponieważ odpowiedź adaptacyjna jest wyuczona, przeprogramowana.

Oduczyć się tego, co jest nauczone i przypomnieć sobie to, co było zapomniane – są to unikalne, wspaniałe dwie zdolności ludzkie. Osiem podstawowych ćwiczeń somatycznych daje prostą efektywną drogę do przeprogramowania naszego nawykowego stanu zapominania.

Ćwiczenia somatyczne wpływają pozytywnie na główne problemy zdrowotne układu krążenia, raka, a także choroby psychiczne. Mogą one zmienić naszą odpowiedź na pytania:

  • jak żyjemy,
  • jak bardzo wierzymy, że nasz umysł i ciało współpracują ze sobą,
  • jak myślimy,
  • jak bardzo jesteśmy silni w kontrolowaniu naszego życia,
  • jak odpowiedzialni powinniśmy być w opiekowaniu się naszym całym istnieniem, a to natomiast wpływa na filozoficzne zrozumienie natury naszej egzystencji.

Nawykowy stan zapominania/niepamięci nie jest patologią ani medyczną ani chirurgiczną i nie może być diagnozowany ani leczony w tych kategoriach. Jest to natomiast somatyczna patologia, która nie wymaga zabiegu tylko edukacji, a właściwie reedukacji czyli przypomnienia.

Jak osiągnąć optymalne korzyści z ćwiczeń somatycznych:

Zapamiętaj: ćwiczenia somatyczne zmieniają Twój system mięśniowy ucząc i kształtując nowe nawyki przez centralny system nerwowy.

  1. Naucz się natury nawykowego stanu zapominania (sensory motor amnesia SMA), jak powstaje on w umyśle oraz gdzie występuje w ciele; robimy to poprzez odczytywanie go i ponowne odkrywanie.

  2. Podczas wykonywania ćwiczeń główne zadanie polega na koncentracji uwagi na wewnętrznym odczuwaniu ruchów.

  3. Ćwiczenia powinny być wykonywane na macie lub na dywanie, w luźnym ubraniu i z dala od hałasów.

  4. Zawsze wykonujemy ruchy powoli, tak aby umysł mógł zauważyć wszystko co się wydarza w ciele podczas ruchów.

  5. Zawsze poruszaj się delikatnie i z możliwie najmniejszym wysiłkiem.

  6. Nie zmuszaj się do żadnego wysiłku. Działanie wbrew mięśniom pochodzi z tradycji starego wzorca fizycznych treningów, który nie dawał pozytywnych rezultatów. Jeśli chcesz rozwiązać węzeł musisz wyraźnie dostrzec nitkę i wtedy dopiero delikatnie rozplątać go. Ciągniecie nitki spowoduje tylko mocniejsze zaciągniecie węzła.

  7. Somatyczne ćwiczenia nie są bolesne. Wzory ruchowe tych ćwiczeń są normalnymi ruchami systemu mięśniowo szkieletowego. Jeśli wykonujesz je wolno i delikatnie są one całkowicie bezpieczne. Krzywdzenie siebie podczas ćwiczeń jest niepotrzebne, szkodliwe i oczywiście niezabawne. Ludzie, którzy już cierpią z powodu nawykowego stanu zapominania, a szczególnie ci z całkowicie spiętymi mięśniami dolnych partii pleców mogą czasami odczuwać ból w początkowej fazie ćwiczeń kiedy właśnie te mięśnie zaczynają się wydłużać. To powinno być zaakceptowane, a kiedy mięśnie te wydłużą się ból ustanie. Nawet bardzo bolesne bóle pleców po trzech dniach ćwiczeń ustają.

  8. Bądź systematyczny, cierpliwy i pozytywny.

Dobrze jest być systematycznym i zdeterminowanym w swojej praktyce. Bądź cierpliwy, nie oczekując szybkiej naprawy ciała, ale szukając genialnej i trwałej zmiany w swoim komforcie, zasięgu ruchów, postawy oraz całościowego funkcjonowania. Najważniejsze jest abyś był pozytywny w swoich oczekiwaniach, przewidywaniach i pewny osiągnięcia poprawy.

Najlepiej ćwiczyć rano i wieczorem wtedy umysł jest wolniejszy i łatwiej podlega procesowi nauki.